3 september 1982
Aan het begin van elke avond dezelfde boodschap, dus ook vandaag: wij weten niet alles, wij zijn niet onfeilbaar, denk dus zelf na a.u.b.
Het onderwerp van vandaag is: Adam Kadmon
Dat brengt ons ineens bij de Kabbala. Adam Kadmon is het beeld van de alomvattende mens. Wanneer je je daarmee bezighoudt, dien je ook de legende enigszins te kennen, die kort gesteld luidt: God vormde de eerste mens en deze was de mensheid. Toen hij echter zondigde viel deze Adam, ook wel de rode Adam genaamd uiteen in de veelheid van de mensheid, waarvan alle delen nu terugzoeken naar de oude eenheid.
Er is meer, maar in feite komt het geheel hierop neer. Wanneer wij dus spreken over een Adam Kadmon zo hebben wij het in feite over het geheel van de mensheid, de mensheid die feitelijk één geheel dient te vormen. Een symbool dus.
Voor de juistheid van de achterliggende gedachte zijn overigens heel wat argumenten te vinden, zelfs wanneer wij ons bezig zouden houden met een zuiver wetenschappelijke benadering. Wij kunnen wetenschappelijk verantwoord duidelijk maken hoe door het optreden van verschillen in omstandigheden verschillende rassen zijn ontstaan, hoe door isolement en verschil in omstandigheden ook grote verschillen in cultuur tot stand kwamen. Maar de eindconclusie zal toch moeten luiden dat ongeacht al deze oppervlakkige verschillen een mens een mens blijft. Het is alles hetzelfde beestje.
Wanneer wij ons dan verder realiseren dat al deze mensen, met al hun agressie, hun neiging om zichzelf te verdedigen, zelfs wanneer zij niet aangevallen worden, toch afhankelijk zijn van elkaar zodat zelfs op aarde een werkelijk goede samenleving alleen mogelijk is wanneer alle mensen op basis van wederkerigheid elkander als mens erkennen en samenwerken, wordt wel duidelijk dat de kern van deze legende ook in de praktijk een grote betekenis heeft.
De mystieke betekenis gaat natuurlijk veel verder dan dit. Wanneer je geboren wordt op aarde, ontdek je al snel dat je niet voldoende hebt aan jezelf alleen. En hoe oud je ook wordt in de stof, vreemd genoeg blijft in je het gevoel dat er iets meer moet zijn, dat er meer mogelijk moet zijn.
Dit is één van de weinige dingen die je als mens nodig schijnt te hebben en niet tegen half tarief kunt verkrijgen wanneer je eenmaal in de AOW komt. Dit gevoel duidt volgens mij op een innerlijk besef van een veel grotere verbondenheid dan men zich pleegt te realiseren. Het bestaan van dit gevoel wordt in de mystiek dan ongeveer als volgt uitgelegd: Wij allen zijn deel van één en dezelfde kracht. Zolang wij geïsoleerd zijn van deze kracht voelen wij dat wij onvolledig zijn. Wij streven daardoor naar een vorm van aanvaarding, harmonie, eenheid waardoor wij met meer delen van die kracht één kunnen worden en ons daarmee kunnen vereenzelvigen,
Ook in de werelden van de geest vinden wij verschillende verschijnselen die schijnen te duiden op de juistheid van deze theorie. U kent allen het verhaal omtrent tweelingzielen, waarbij de tweeling een persoonlijkheid is die een perfect complement vormt tot je eigen persoonlijkheid en wel zodanig dat je tezamen meer bent en kunt dan de som van de afzonderlijke mogelijkheden en waarden van beiden ooit zou kunnen bedragen.
Wij weten nu dat in de geest een dergelijke twee-eenheid zo hecht wordt, dat zij tegenover de buitenwereld als een eenheid gaat optreden, als een enkele persoonlijkheid. Je kunt stellen dat het twee persoonlijkheden blijven, maar zij uiten zich en ageren als een eenheid,
Wij weten in de sferen verder dat het mogelijk is dat een tweetal van deze tweelingzielen tot een dergelijke versmelting overgaan zodat je dan al vier persoonlijkheden hebt binnen iets wat zich als een enkelvoudige persoonlijkheid gedraagt, althans naar buiten toe. Het resultaat doet denken aan celdeling binnen een meercellig organisme, waarbij de cellen naar buiten toe als een geheel optreden.
Denk je hierover na dan kom je tot de mogelijkheid – let wel mogelijkheid, geen zekerheid – dat allen die tot de mensheid behoren of behoord hebben eens een eenheid zullen vormen die naar buiten toe althans een geheel is en blijft, door dezelfde regels en wetten innerlijk wordt geregeerd en naar buiten alleen nog kan ageren op basis van het geheel dat het is.
Dan zegt de mysticus: “en zo spiegelt God zich dan in zijn schepping”. Nu ben ik persoonlijk daar wat cynisch over, want ik heb het gevoel dat er nog heel wat meer moet zijn dan de mens wat van even groot belang is. En ik meen dat dit alles ook in die eenheid zal moeten opgaan voor er ook maar iets van een weerkaatsing van God in de schepping zal kunnen ontstaan.
Maar goed, wanneer de mensheid op deze wijze een eenheid wordt, staat zij in ieder geval veel dichter bij de werkelijkheid en heeft zij zeker ook minder belang bij het in standhouden van allerhande mythen.
Op grond van dit alles meen ik te mogen stellen dat de mythos rond de Adam Kadmon, deze kabbalistische gelijkenis, wel degelijk een grote mystieke en waarschijnlijk ook feitelijke betekenis heeft.
Waar het verhaal vandaan komt? Het schijnt al heel oud te zijn. Men beweert dat dit en dergelijke verhalen reeds verteld werden rond 700 v. Chr. Zeker is echter dat het verhaal in de vorm waarin het nu bestaat eerst is vastgelegd rond 1490 in het noorden van Spanje, waar een joodse schrijver de kabbala voor het eerst op schrift stelde en dergelijke gelijkenissen in grote aantallen aan zijn leerlingen zou hebben overgedragen, die deze op hun beurt vastlegden.
Daarna zien wij het verhaal over de Adam Kadmon opduiken in verschillende loges en orden, waar het vooral mystiek van betekenis schijnt te zijn geweest, vooral rond 1600. Op een wat andere wijze beleefd en gebruikt, duikt het verhaal ook nog op in verschillende verbanden van alchemisten. Ik meen te mogen stellen dat het verhaal over de Adam Kadmon dan ook tussen rond 1500 en 1800 in de meer selecte occulte kringen algemeen bekend was. Wat later, naar ik meen rond 1860, blijkt iemand ook de Adam Kadmon-legende nog te hebben toegepast op de verschillende schema’s van de levensboom.
Hij drukte dit o.m. zo uit: Wanneer de kroon en de chaos door de ervaring versmolten zijn, zal de eenheid herontstaan en zal de mens voor het eerst het wezenlijke bestaan weer kunnen ervaren. Ik geef u dit alles zoals ik het weet en mij herinner. Ik kan niet zeggen dat dit alles, vooral in de mystieke betekenis, waarheid is. Dat kun je bij dergelijke verhalen nooit. Je kunt alleen zeggen dat er een groot aantal verschijnselen bestaat, sommige stoffelijk, andere geestelijk, die wijzen op de noodzaak dat langzaam een werkelijke eenheid onder de mensen zal ontstaan. Waarbij ik onder mensen al diegenen versta die als mens op aarde eens geleefd hebben of dit nu nog doen. Mijn eindconclusie mag dan ook eenvoudig zijn: Wanneer wij beseffen hoezeer wij door ons wezen, ons lot, ons besef en onze mogelijkheden, verbonden zijn met alle mensen, dienen wij ernaar te streven een eenheid met alle anderen te ervaren, zelfs wanneer wij nog een ‘ik’ zonder meer zijn.
Zoek naar eenheid met zoveel mogelijk mensen, begrijp hen zoveel mogelijk, probeer hun wezen, denken en werken zoveel mogelijk aan te voelen. Om het meer christelijk te formuleren: oordeel niet, maar erken. Wanneer je dit doet, zul je volgens mij het dichtste komen bij de beleving van die mystieke eenheid, die wordt uitgedrukt in de voorstelling van de Adam Kadmon.
Zou je mogen stellen dat de Adam Kadmon en de eenheid alleen bedoeld is voor de mensheid op aarde en niet voor soortgelijke wezens op andere planeten?
Je moogt alles stellen, zolang je maar beseft dat het alleen een stelling is, bewijzen kun je hier niets. Overigens ontstond het verhaal in een periode dat men sterk homocentrisch dacht. Ik ben van mening dat het verhaal dan ook in de eerste plaats van toepassing moet worden geacht voor de mensheid die op aarde leeft of heeft geleefd. Daarnaast meen ik dat men een peil van bewustzijn kan bereiken waarbij men zelfs zonder stoffelijke middelen contacten kan verkrijgen met entiteiten die op andere werelden leven.
Persoonlijk ben ik van mening dat het versmeltingsproces zich dan ook met die anderen voort zal zetten. Maar ik veronderstel dit alleen, ik kan het niet met alle zekerheid zeggen.