De symboliek van Aquarius

12 november 1970

Aquarius wordt in dit verband in de eerste plaats gezien als een tijdperk. U kent allemaal de opeenvolging van perioden: nu regeert Vissen, dan regeert Aquarius etc.. Het is duidelijk, dat een dergelijk tijdperk niet noodzakelijk één blijvend symbool heeft. Om u een voorbeeld te geven uit het Vissentijdperk.

Oorspronkelijk hadden wij werkelijk het Vissensymbool: twee vissen aaneengetekend. Het symbool van de vroege christenen. Dat is al heel snel veranderd in het kruis. Van het kruis zien wij dan weer een evolutie naar een maan en later naar een ster. Dat zijn zo tekenen die veranderen, maar die alle toch wel thuis horen binnen een dergelijke periode.

Als u zich gaat afvragen wat Aquarius voor symbolen zou hebben, dan is het heel moeilijk om daarop een direct antwoord te geven. Zeer waarschijnlijk is een van de belangrijkste symbolen in de eerste periode van Aquarius nog steeds een ster: n.l de zespuntige ster die beslissend is en in vele gevallen domineert over de symbolen van de oude tijd: de vijfpuntige ster.

Gaan we ons nu afvragen wat de nieuwe tendens brengt, dan moeten we ons realiseren dat Aquarius eigenlijk niet houdt van beperking of begrenzing. Wij kunnen dus alleen maar een symbool met een vloeiende lijn verwachten; en dat zal waarschijnlijk een bol zijn. Waarom?

Wel, elk tijdperk heeft zijn eigenschappen, dat is duidelijk, zoals men aan elk sterrenteken ook wel bepaalde grondeigenschappen toekent. De eigenschappen van een tijdperk zijn in hun werking afhankelijk van de ontwikkelingen in voorafgaande tijdperken. Zoals men bij reïncarnatie kan zeggen: De nieuwe incarnatie is in haar mogelijkheden en werkingen afhankelijk van al hetgeen er in vorige incarnaties aan besef werd verkregen. Toch zijn er enkele eigenschappen, die in elke omstandigheid tot uiting zullen komen.

Het symbool van Aquarius is in de eerste plaats het schenken. Dat schenken wordt vaak gezien als geven. Maar het is meer. Het is ook het doen wegvallen van grenzen. Als men zo over de zaak nadenkt, dan wordt al snel duidelijk dat zoeken naar onbeperktheid een van de belangrijkste factoren zal zijn in de gehele Aquarius‑periode.

Wij kunnen natuurlijk kijken wat Aquarius dan in zijn onbeperktheid tot stand gaat brengen, maar het doen wegvallen van grenzen is in ieder geval typerend. En als je dan nog verder denkt, zeg je: Daarnaast is het het werken vanuit zichzelf naar buiten toe. De bespiegelende factoren van de afgelopen periode vallen enigszins weg, daarvoor krijgen wij een veruiterlijking van innerlijke waarden. Ook dit is zeker in de gehele Aquarius-ontwikkeling onvermijdelijk.

Dan zijn er nog meer dingen, waarmee men rekening moet houden. Het beeld dat tegenover Aquarius staat is de Leeuw: Leo. De Leeuw is heerszuchtig. Dus zal de neiging tot onbeperktheid en uiting naar buiten toe in een Aquarius-periode ongetwijfeld ook voeren tot het zoeken naar macht en heerschappij. Dat gaat niet zonder meer voorbij.

• Wat kan Aquarius dan doen voor de mensheid?

In de eerste plaats mogelijkheden geven. Want in de afgelopen periode is de mens langzaam maar zeker vastgelopen. Het klinkt misschien erg onvriendelijk om het zo te zeggen, maar de vrijheid van beweging van eigen besluitvorming is steeds afgenomen. Daar staat dan nu tegenover Aquarius, waarin de vrijheid groter wordt, omdat ook de persoonlijke aansprakelijkheid groter wordt. Aquarius streeft naar de nieuwe mens. En als men een symbool voor Aquarius wil geven: Aquarius is in de eerste plaats de mens.

De Schenker wordt ook voorgesteld als een mens met een grote pot. Je weet niet, of het een waterpot of een pot‑au‑feu is. In ieder geval, hij zit in een grote pot te schenken. Kijk je naar het symbool zoals het wordt getekend, dan bestaat dat uit twee lijntjes. Die twee gegolfde lijntjes stonden in het Egyptisch schrift voor rivier; een voortdurende stroming. Breng je dat weer van toepassing volgens de Griekse filosofie, dan zit hier duidelijk het idee van Panta Rhei; een voortdurende verandering. De symboliek van Aquarius kan er dus nooit een zijn van bestendigheid, maar zij zal vooral menselijk zijn. Dat wordt reeds in deze dagen duidelijk.

De mens begint een steeds belangrijker rol te spelen in de opvattingen van deze wereld. Vroeger was de mens in vele gevallen een nummer. Degenen, die teruggrijpen naar de oude tendensen zijn geneigd u nu weer tot nummers te maken. Maar de mens zelf ziet de mens, niet wat anders. Hij ziet die mens in een voortdurende ontwikkeling, maar ook in een voortdurende verandering.

Stel dus, dat Aquarius in de eerste plaats de mens als symbool heeft en dat de symboliek van de gehele Aquarius‑ontwikkeling altijd zal culmineren in de mens en de actie die uitgaat van de mens. Dan heb ik daarmee al heel veel gezegd. Het lijkt erop of ik Aquarius wil verheerlijken.

Kijk eens. Er zijn bepaalde symbolen die al heel oud zijn. Ik denk bv. aan het zonnerad, de swastika. Die is in de afloopperiode van het voorgaande tijdperk verkeerd gebruikt. Hij werd toen linksom wentelend afgebeeld in plaats van rechtsom wentelend. De gehele tendens van dit zonnerad is beweging, geluk (in de Chinese symboliek staat het zelfs voor eeuwig geluk), maar gelijktijdig ook voortdurend verdergaan. Dit verdergaan in dit symbool zou weer moeten duiden op sociale, sociologische, religieuze ontwikkelingen.

De Aquarius-mens is een impulsmens. Dit is begrijpelijk. In elke horoscoop die onder Aquarius valt, zal men de zware planeten (Neptunus, Uranus) zien domineren maar ook de niet goed berekenbare planeten, de planeten met twee gezichten. Dat zal voor de gehele Aquarius‑tijd gelden. Als wij spreken in astrologische symbolen, dan kunnen we zeggen: Hier is de voortdurende werking van Uranus en Neptunus een beslissende factor voor elke ontwikkeling. Er is steeds het onverwachte. Er is op de achtergrond ook steeds weer het mystieke.

Negatief gezien (we hebben de Leeuw daar tegenover staan) zou het ook nog kunnen betekenen, dat juist in de onzekere en in de actieve perioden van de Aquarius‑tendens (d.w.z. dat in de aanloop ‑ ongeveer 700 jaar ‑, en in de afloop, eveneens ongeveer 700 jaar) de impulsieve maar uit zelfbedrog geboren dadendrang een grote rol zal spelen. Aquarius is nu eenmaal niet een invloed, die je zo zonder meer kunt vastleggen. Het is altijd weer een direct reageren op omstandigheden, waarbij overleg meestal op de tweede plaats komt. Als er overleg is, dan is dat alleen maar bepalend zolang er van buitenaf geen dwingende omstandigheden optreden. En als u dat in het oog houdt, dan wordt u ook duidelijk hoe de gehele periode zich zal ontwikkelen.

Op het ogenblik zitten we in de aanloop; Hierin zullen dus Uranus‑ en Neptunus‑invloeden zeer sterk zijn. Wij moeten in die aanloopperiode helaas rekening houden met een zeer sterke Saturnus-invloed, daar Saturnus elke overbrugging tussen tekens mede pleegt te domineren. Hij heeft daarnaast natuurlijk zijn eigen dominantiepunten, maar in een overgangsperiode is Saturnus (de rechter, de beul, hij is beide) beslissend. En dat betekent: de onverwachte tendensen en de niet beheerste reacties van deze tijd voeren tot zeer scherpe beslissingen en daarmee ook tot zeer grote gevaren.

De Aquarius‑mens is niet oorlogszuchtig. Hij is wel vindingrijk en meestal ook strijdvaardig als het nodig is. Aquarius zelf zal ook niet oorlogszuchtig zijn. In tegendeel, hij zoekt naar rust, vrede en kalmte. Maar elke pressie in de verkeerde richting wekt een enorm fel verzet op. Dat verzet valt dan in de eerste plaats onder de Uranus-invloed. De Uranus‑invloed betekent verder dat er vele onverwachte mystieke elementen optreden. Onder die mystieke elementen valt de Neptunus‑invloed waarbij ook nog geestelijke invloeden een grote rol kunnen spelen. Maar Saturnus domineert. Wij moeten op grond hiervan in de aanloopperiode ‑ en zeker in de eerste 3 tot 400 jaar ‑ rekenen op voortdurende strijd, hetzij van mens tegen mens of van mens tegen iets anders. Hierbij zullen vuur en lucht van zeer groot belang zijn. Als je Aquarius wilt uitbeelden in Nederlandse termen, dan zou je moeten zeggen: het is een leeuw van de luchtmacht die in het water zwemt en uitroept: “Ik worstel en kom boven.” Een beetje Zeeuws misschien, maar het is zo.

Aquarius zelf is fluïde, amorf, niet gevormd, met daarin de behoefte tot zelfexpressie, tot aanvaard worden en in zekere mate ook tot uitoefenen van macht om althans ongehinderd de eigen zienswijze tegenover anderen te kunnen blijven uiten en daarbij dan ook weer het vluchtige element, het mystieke element, het gevoelselement.

De wetenschap probeert altijd zo rationeel mogelijk te zijn. Maar Aquarius heeft voor de ratio zonder meer niet veel respect. Hij denkt heel goed, is meestal heel technisch. Wij moeten dan ook niet denken, dat de Aquarius‑periode het einde van alle technische ontwikkelingen op aarde betekent. Daar staat echter tegenover: Aquarius is experimenteel. Hij is geneigd het paranormale te injecteren in het rationele en tevens om zijn gedrag ondanks eigen besef te laten domineren door zijn emotie. Als men die dingen bij elkaar neemt, dan vormt zich weer een beeld van mogelijkheden en ontwikkelingen.

Het is heel aardig te zeggen: Aquarius betekent het duizendjarige rijk. Iets wat volgens mij niet waar is, want de meeste duizendjarige rijken halen de tien jaar niet. Maar je kunt wel zeggen: Aquarius betekent een lange periode, waarin een bijna-anarchie gelijktijdig een bijna‑vrede betekent.

Wie onder de tendens van Aquarius zijn medemens beziet, is aan de ene kant geneigd om er nogal eens door geërgerd te worden; de aanstotelijkheid wordt groter. Aan de andere kant is men ook geneigd de ander dit sneller te vergeven en te accepteren dat de ander anders is. Men is onder Aquarius veel sterker geneigd door te zetten ten koste van alles, maar ook ziet men in de ander toch iemand voor wie men een verantwoordelijkheid heeft.

Het vreemde is, dat Aquarius alle plicht en verplichting van zich af wil zetten en toch tegenover zijn medemens zeer plichtsgetrouw is. Een rare situatie, zoals zult toegeven, omdat iemand, die gelijktijdig probeert bindingen los te maken en toch ‑ waar die bindingen bestaan en waarvoor hij een zeer groot verantwoordelijkheidsgevoel heeft ‑ eigenlijk in strijd met zichzelf is. Het tijdperk, waarin je je aan de ene kant bijzonder sterk hecht aan aangegane verplichtingen en aan de andere kant elke verplichting probeert af te wijzen, betekent ook een verdeeldheid. In het begin zal deze verdeeldheid ongetwijfeld zeer belangrijk en gunstig zijn. Want vergeet niet, wij hebben af te rekenen met langzaam gegroeide denkwijzen en organisaties. En indien men die ineens helemaal terzijde zou schuiven, dan zou er niets meer zijn. Aquarius balanceert echter op een wonderbaarlijke manier over het scherpe zwaard van de weg der eeuwigheid, gaande van de normale wereld over de kloof van de Gehenna  naar een problematisch paradijs.

Aquarius zal enerzijds vechten voor elke vrijheid en anderzijds voldoende respect hebben voor een aangegane verplichting om die na te komen. Daardoor wordt het hele proces vertraagd en kan de broederschapsgedachte, die zo bijzonder sterk in een Aquarius‑mens ligt, ook veel beter tot uiting komen.

Als ik zo nadenk over alle aspecten, dan valt mij ook op dat Aqua­rius zelfs als mens een zekere neiging tot losbandigheid heeft. Dat betekent niet dat Aquarius de feestneus bij uitstek is, maar wel, dat de Aquarius‑mens de burgerlijke wetten en opvattingen eigenlijk een beetje scheef aankijkt en zegt: Moet ik mij nu daaraan houden of niet? Hij moet er een reden voor hebben, anders is het niet interessant. De Aquarius‑mens is iemand, die zegt; Moraal, zedenleer? Ik ben mijzelf. Ik moet mijzelf trouw zijn en al dat andere komt dan wel vanzelf. Dat is natuurlijk niet zo leuk, tenminste niet voor anderen. Maar iemand, die zo reageert, heeft ook weer bepaalde voordelen: hij komt tot een voller leven en krijgt meer mogelijkheden, of hij ze gebruikt of niet.

Die veelheid van mogelijkheden, het experiment van het leven pleegt in vele Aquarius‑figuren een grote geestelijke rijpheid tot stand te brengen, indien zij tenminste niet zuiver negatief zijn ingesteld. Zeker, sommigen zijn nog kinderen op 60‑jarige leeftijd en krijgen hun rijpheid pas op 90 jaar, dat geef ik graag toe. Voor de Aquarius‑periode kun je dit weer symbolisch gebruiken. Want ook in de Aquarius zit de tendens om het burgerlijke van sociale opvattingen, zeden, moraal, aanstotelijkheden e.d. opzij te werpen. U zou misschien zeggen: Dat is niet erg reëel. Maar mag ik u erop wijzen hoe in nog geen tien jaar (wij hebben het alleen over de laatste 10 jaar) de opvattingen van de doorsnee‑mens al aan het veranderen zijn ten aanzien van seksualiteit, onderbreking van wordend leven, gedrag dat wel en dat niet aanvaardbaar is. Dan moet u toch wel een beetje met de ogen knipperen en zult u moeten toegeven: hier is een veel grotere vrijheid gekomen, ook als die in vele dingen nog niet tot uiting komt. Dat is ook heel logisch.

Vele wetten zijn uit 1800, 1920, 1940, 1945 en dan is het afgelopen. Wat daarna komt, is het uitwerken van ideeën geweest, maar zelden een veranderen. Zelfs in uw land moet het toch wel duidelijk zijn dat er veel moet veranderen. Die verandering kun je niet krijgen door de wetten te veranderen. Maar als de mensen veranderen, heeft de wet geen betekenis meer. Dat zijn zo van die punten daar zou je eens over moeten nadenken.

Neem een Aquarius‑mens, die bv. wordt geconfronteerd met het voornemen van een regeringsinstantie om op de Koekamp of de Hertenkamp een groot gebouw neer te zetten. De man begint niet onmiddellijk te vechten. Het eerste dat hij zich afvraagt is: Begrijpen zij nu niet, dat dat bestemd is voor herten en niet voor ezels? Het tweede, dat hij zich afvraagt is: Hoe komen zij er eigenlijk bij om dergelijke dingen aan te tasten? Is er geen andere plaats? En hij ziet gelijktijdig wel twintig andere plaatsen. Zijn derde reactie is: Dus moet ik in verweer komen. Maar in een Aquariustijd zal die tendens niet alleen tot een Aquarius‑mens beperkt zijn. In tegendeel, deze tendens breidt zich uit over alle tekens; dus over alle mensen. En een ieder zal op zijn eigen manier reageren.

De Tweeling gaat misschien eerst een aanval doen op de werklieden, die in de Koekamp iets van een fundament moet maken. Hij gaat vervolgens in een hoekje zitten huilen, omdat het niet anders gaat en zegt dan: Wat gaat het mij eigenlijk aan, dat moeten zij eigenlijk zelf maar weten.

Een Ram wordt misschien venijnig. Hij begint het gehele volk op te ruien en zegt: Er moeten wetten komen tegen dergelijke mensen. Zij moeten worden terechtgesteld.

De Leeuw zegt: Als je mijn gezag aanvaardt dan komt het allemaal nog best in orde. En zo kun je doorgaan. Allemaal reageren zij volgens deze Aquarius‑invloed.

Het is duidelijk, dat dit niet alleen op de wereld het geval zal zijn, want wat naar buiten komt is eigenlijk een weerspiegeling van wat er in een mens bestaat, en als zodanig is Aquarius innerlijk een bouwer.

De Aquarius‑periode zou je kunnen omschrijven als de hernieuwde bouw van de innerlijke tempel. Je ruimt de ruïnes op; je begint opnieuw. Je zoekt feiten, erkenningen, intuïties en geloof bij elkaar. Je komt er niet toe om je tempel een bepaalde naam te geven. Die tempel is eenvoudig universeel. Je zoekt in je denken niet naar een bepaalde God, een bepaalde Godserkenning, maar naar een beleven van de totaliteit. Het erkennen van een oneindig leven innerlijk is veel belangrijker dan de omschrijving van het doel. Het is veel belangrijker in jezelf de intense kracht te weten van iets wat misschien eeuwig is dan om nu precies uit te maken hoe de kracht in elkaar zit. Het is veel belangrijker die kracht te gebruiken ‑ hoe dan ook – dan te zeggen: Ik moet eerst weten hoe en waarom? Daar valt dus heel veel weg. En dat betekent, dat de Aquarius‑periode weer zeer rijk zal zijn aan profeten.

Er zullen heel veel mensen zijn, die vanuit een hogere kracht spreken. Er zullen nieuwe openbaringen zijn. Oude openbaringen krijgen plotseling een totaal nieuwe inhoud, een nieuwe nadruk. Het is een tijd, waarin synthese zeer gemakkelijk voorkomt. Schijnbare tegenstellingen ontmoeten elkaar fusioneren en worden een geheel nieuw product, dat de positieve waarde van beide factoren blijft behouden.

In jezelf is het precies zo. Je hebt misschien een geloof geleerd. Je hebt in je leven ervaringen opgedaan. Deze dingen staan schijnbaar diametraal tegenover elkaar. Nu komt de invloed van Aquarius en plotseling verandert je godsdienst, maar ook je waardering voor je ervaring; en in de fusie van beide ontstaat er een nieuwe visie op jezelf, op het leven, op de wereld, maar ook op je vermogens en je krachten.

Misschien zou men het innerlijk leven van de mens in de Aquarius­ periode kunnen aanduiden met twee kaarten uit het beruchte Tarotspel: nl. de “Tovenaar” en de “Gehangene”, maar die moeten dan naast elkaar staan. Enerzijds de strever naar de grote macht. De mens, die ook als ziel, als geest de behoefte heeft om zijn stempel achter te laten, als hij de wereld ooit zal moeten verlaten; die de behoefte heeft zijn wezen in de kosmos zo sterk uit te drukken, dat het nooit teloor gaat. Ook de mens, die alle middelen daartoe aanvaardbaar acht. En aan de an­dere kant toch ook weer de mens, die zozeer heeft begrepen wat een kosmische wet is, dat hij bijna hulpeloos is geworden, daar zijn streven schijnbaar totaal tegengesteld is aan alle hogere bestrevingen, maar juist voortkomt uit zijn gebondenheid daaraan. Een mens, die van de we­reld vervreemd is, maar toch weer terugkeert tot die wereld. Misschien is het zoiets als de supermens van Nietzsche, die in de eenzaamheid met God spreekt en zich gestoord voelt door al het lagere en dan toch ineens gegrepen wordt door iets wat hij niet kan omschrijven en terugkeert naar de dalen in de hoop, dat hij de mensen iets kan zeggen, ook al weet hij dat hij waarschijnlijk wordt gestenigd.

Dat is ook typerend voor Aquarius. Het bereiken van een besef en dan gegrepen worden door een gevoel van “gezonden‑zijn” en alles op te offeren aan een idee, die je misschien uitdraagt. Maar innerlijk betekent het zelfvervulling; en in dat opzicht moeten wij de periode van Aquarius in de eerste plaats toch wel bijzonder scherp zien als een grote geestelijke ontwikkeling. Al het andere is bijkomstig. Het denkbeeld, de innerlijke bewustwording, de erkenning en de noodzaak daarmede te werken domineren; alles.

Als men de doorsnee Aquarius‑mens wil omschrijven kan men daarvoor een eeuwigheidsteken gebruiken: de liggende 8. De Aquarius-mens leeft eigenlijk in twee werelden tegelijk: een wereld van mogelijkheden (het is een fantasie misschien, een onmetelijk grote wereld) en gelijkwaardig daaraan een volkomen realistisch geziene wereld. Een wereld, waarin elke cent een cent waard is en waarbij je niet uitgaat van wat er morgen kan zijn, maar van wat vandáág bestaat. Misschien zelfs een zeker wantrouwen t.a.v.de toekomst. En toch, als we de 8 manipuleren en we brengen de fantasiewereld daar waar zij behoort, nl. in de wereld van de geest waar zij een reëler mogelijkheid tot kracht bezit, dan hebben wij de priesterlijke 8. De mens, die zich voorbereidt op de hogepriesterlijke ontmoeting met zijn Godheid.

Die tweeledigheid van werelden (de absolute tegenstelling van fantasiewereld of droomwereld en werkelijkheid) zal in het Aquariustijdperk evenmin te vermijden zijn, vrees ik. Ook hier zullen de dromen direct naast de werkelijkheid staan. Die twee werelden zullen elke mens beroeren, maar slechts weinigen zullen in staat zijn ze tot één en dezelfde te herleiden om ze tot één waarheid te maken. De ontwikkeling naar een volle beheersing onder Aquarius zal mijns inziens gepaard gaan met de door mij omschreven kanteling van de liggende 8.

Nu is het maar de vraag: Wat komt er boven? Leeft de mens in zijn illusies, zoals het tegenwoordig zo nu en dan wel lijkt, dan is de kans heel groot dat de droomwereld beneden komt te staan en dat de mens uit de materiële wereld ( a.h.w. de materiële erkenning) naar beneden streeft; dat hij vlucht. Zou echter de reële erkenning van de wereld de overhand krijgen – en dat lijkt mij toch ook niet helemaal onmogelijk – dan wordt daarmee vanzelf de droomwereld, de ideaalwereld naar boven geprojecteerd. Zij wordt een geestelijke werkelijkheid, die niets meer te maken heeft met het stoffelijke; en dan krijgt men inderdaad het priesterlijk element.

De mens is bereid offers te brengen. Hij ziet het zelfs als deel van zijn bestaan. De mens is bereid voor zijn God te werken en zich voor datgene, wat hij belangrijk acht, geheel in te zetten. Maar er is een wisselwerking.

Vanuit de schijnbare droomwereld komen voortdurend waarden, die reëel kunnen worden gemaakt naar de werkelijkheid. De priester, die op aarde spreekt met God, moet Gods stem vertalen, zegt men wel eens. Dat lijkt mij dan het hoogtepunt, dat men waarschijnlijk het duizend‑jarig rijk zal noemen, van de gehele Aquarius‑ontwikkeling. Een tijd, waarin het hooggeestelijke de natuurlijke aanvulling vormt van de stoffelijke onvolmaaktheden en de stoffelijke onvolmaaktheden geen beperking meer vormen voor de geestelijke droom, het geestelijk beeld en daarmee de innerlijke zelfverwezenlijking.

Misschien vraagt u zich af wat dit alles nu eigenlijk betekent? Is dat nu de symboliek van Aquarius? Ja. De symboliek van Aquarius is gelijktijdig de tegenstrijdigheid en de rechtlijnigheid.

Het symbool van Aquarius is in de eerste periode de zespuntige ster, waarin de wereld van het hogere en die van het lagere elkaar doordringen en beide toch nog gescheiden blijven, waarin beide werelden evenwichtig schijnen te zijn, maar de ene wereld steeds weer bepaalde elementen schijnt te willen onttrekken aan de andere wereld.

Het is misschien ook daarom, dat wij moeten aannemen dat Israël hoe dan ook, een zeer grote invloed zal hebben op het verloop van de komende vijftig jaar. Het is misschien om diezelfde reden dat wij moeten aannemen, dat communistisch China na 2020, 2030 gerijpt zal zijn en zelfs zijn vijfpuntige ster voor een ander symbool zal verwisselen. En dan meen ik, dat China de meester zal zijn van zeker de eerstvolgende 300 jaar, die de ontwikkelingen op aarde bepaalt. Dat is niet zo verschrikkelijk.

De volkeren moeten veranderen. Kunnen zij dat niet, dan gaan zij aan zichzelf te gronde.

De Verenigde Staten doen een poging om boven hun idee van mens‑zijn en van de menselijke wereld uit te komen. Door de stimuli, die Aquarius geeft, zoekt echter de Amerikaan naar zelfverheffing. Dat begrijpt hij zelf niet. Hij ziet het misschien als een verplichting tegenover de wereld of als een rechtvaardiging van zijn bestaan. Maar juist daardoor creëert hij de factoren die de macht van de Ver. Staten zullen breken. Want ook de Ver. Staten kunnen alleen blijven bestaan, indien zij tot een nieuw symbool komen.

Denkt u nu maar eens aan een landje als Nederland met zijn Nederlandse Leeuw. De Leeuw is de tegenstelling van Aquarius. Je zou dus vergelijkend kunnen zeggen: Nederland heeft voorlopig de neiging de kruidenier te zijn in een priesterlijk milieu. Maar ook Nederland ontgroeit daaraan. Want ‑ of wij dat nu toegeven of niet ‑ de Nederlandse Leeuw is eigenlijk ook het symbool van het Nederlandse Koninkrijk. Het is de bepaling van een wereldje, dat zichzelf verdedigt. En op het ogenblik dat het zichzelf niet meer behoeft te verdedigen, dat het zeker is van zichzelf zal ook dat symbool veranderen.

Dus ook Nederland zal anders worden, Nederland zal ‑ al vinden vele nationalisten dat op het ogenblik misschien betreurenswaard – zeer waarschijnlijk binnen 100 jaar opgaan in een Unie waarin het als natie eigenlijk geen betekenis meer heeft, maar het als stimulerende factor een zeer grote rol kan spelen.

Het zou onvolledig zijn Aquarius alleen maar in zijn groeiperiode aan te duiden of alleen maar te spreken over de rustperiode. Er komt ook een afbraak. Die afbraak ligt voor u nog ver weg. Zij is wederom typerend voor de Aquarius‑mens.

Een volledige Aquarius-mens – en dat is natuurlijk afhankelijk van de persoonlijke horoscoop ‑ zal waarschijnlijk in het leven zijn beslissingen veel nauwkeuriger overwegen en vaak besluiten nemen, als het daarvoor al te laat lijkt. Maar hij zal daarbij zeer sterk rekening houden met stoffelijke belangen en tevens met de eigen persoonlijkheid. Hij zal dus alles doen om eigen karakter, eigen levenswijze te kunnen voortzetten, hoe dan ook.

Dat zullen wij in de laatste periode van de Aquarius-tijd ook zien. Dan zullen de mensen ook trachten te behouden wat zij aan vrijheden en aan geestelijke mogelijkheden hebben, maar gelijktijdig daardoor vaak falen t.a.v. het nieuwe. Zij zullen de verandering wel als noodzakelijk erkennen, maar die met een zekere gemakzucht op de lange baan schuiven. En dat betekent, dat de beïnvloeding van zuiver materieel denken weer de overhand kan krijgen. Het zal de tijd zijn, waarin profeten hun gezag verliezen en koningen hun gezag krijgen, vergelijkend gesproken.

Wil men het geheel in enkele woorden samenvatten, dan zou men moeten zeggen: Aquarius wordt gesymboliseerd door de voortdurend grotere macht van de geest – zowel uit de sferen als van de menselijke geest – en gelijktijdig een falen of verslappen van vele stoffelijke regelingen en machten. Het wordt gekarakteriseerd door een zich bijzonder aangetrokken voelen tot techniek en gelijktijdig niet praktisch genoeg zijn om die techniek werkelijk te gebruiken.

Het Aquarius‑tijdperk zal worden gekenmerkt door een filosofie, die eigenlijk pas zin heeft, indien zij tevens iets van wetenschap inhoudt. Zij zal gekenmerkt worden door een wetenschap, die pas kan worden erkend, indien zij ook filosofisch een achtergrond heeft.

Aquarius‑tijdperk. Tijdperk van door de geest gedicteerde veranderingen, waarin het tekortschieten van de mens voortdurend weer de onvolledigheid veroorzaakt, waardoor volgende perioden voor het mensdom noodzakelijk zullen zijn.

De verandering waarover ik heb gesproken is er niet een die over zoveel jaren begint; het is een proces dat nu ís begonnen. De verandering van symbolen, die ik als onvermijdelijk heb gekenschetst begint zich reeds hier en daar af te tekenen, maar heeft nog geen volmaaktheid gekregen. Om u een voorbeeld te geven: Er zijn veel jongelui, die een lange tijd de appel als symbool hebben willen gebruiken. Mogelijk, omdat zij geloofden dat er een Eva was om de appel aan over te reiken. In ieder geval, zij hebben iets gekozen dat dicht bij de cirkelvorm ligt.

Let u maar eens op alle andere symbolen, die in deze tijd ontstaan. Hoeveel meer de neiging er is om het puntige te vermijden en naar het afgeronde over te gaan, scherpe hoeken worden steeds meer vermeden. Als u daarmee rekening houdt, zult u waarschijnlijk zeggen: Alles wat hier is gezegd, heeft zin. Het helpt ons het heden beter te begrijpen en het doet ons niet alleen de symboliek zien, die is gelegen in een Aquarius‑tijdperk, dat op zichzelf in feite min of meer een symbool is voor een stap verder in de menselijke ontwikkeling. Hier hebben wij de praktische waarde, waarvan wij vandaag kunnen uitgaan waarop wij kunnen bouwen en waaruit wij verwachtingen voor de toekomst kunnen vlechten.